W ostatnich latach szczególnie możemy zaobserwować intensywny rozwój usług gastronomicznych w Polsce. Choć cały proces został nieco przyhamowany przez pandemię, to jednak na nowo się rozpędza. Ogromna w tym zasługa nowinek technologicznych i otwieraniu się Polaków na nowe doznania kulinarne. Sprawdź już teraz, jak przebiegała ewolucja gastronomii w Polsce i dokąd będzie zmierzać w kolejnych latach.
Krótki powrót do przeszłości, czy gastronomia w Polsce przed transformacją ustrojową
Jeszcze zanim doszło do transformacji politycznej w Polsce, lokale gastronomiczne nie odgrywały większego znaczenia dla większości Polaków. Choć w większych miastach były popularne w okresie międzywojennym, to rozpoczęcie II wojny światowej oraz okres komunizmu stanowczo zahamowały ewolucję gastronomii w Polsce.
Zamiast prywatnych lokali gastronomicznych powstawały upaństwowione oraz spółdzielcze zakłady gastronomiczne. W miastach były znane jako „Społem”, a na wsiach i w małych miasteczkach jako „Samopomoc Chłopska”. Jakie punkty gastronomiczne były wtedy najpopularniejsze? Przede wszystkim stołówki i bufety pracownicze. Przełom nastąpił w 1981 roku, kiedy to zaczęły powstawać prywatne punkty gastronomiczne. Popularne zaczęły być restauracje, kawiarnie, cukiernie czy herbaciarnie, gdzie serwowano tradycyjne potrawy np. pierogi, naleśniki, zupy, ziemniaki, mięsa, domowe ciasta, zimne nóżki itp. Powoli zaczęto też oferować bardziej wykwintne dania, a nawet owoce morza. Zazwyczaj były to kalmary oraz kryl.
Zmiany w polskiej gastronomii na przełomie wieków
Ewolucja gastronomii w Polsce na dobre rozpoczęła się wraz z reformą gospodarczą. Wtedy to gwałtownie zaczęła spadać liczba barów mlecznych oraz państwowych punktów gastronomicznych. Zamiast tego rosła liczba prywatnych restauracji – najczęściej były to małe lokale, które zatrudniały ok. 10 pracowników.
Ważnym momentem w zmianach gastronomii w Polsce było pojawienie się popularnych fast foodów oraz restauracji sieciowych typu KFC, McDonald’s, Pizza Hut czy też Sfinks. Wraz z ich napływem do Polski rozpoczęła się też prawdziwa fascynacja amerykańskim jedzeniem i możliwością szybkiego zjedzenia znanych potraw. Był to jeden z czynników, który doprowadził w latach 2003-2009 do zamknięcia wielu stołówek.
Jakie potrawy najczęściej serwowano w lokalach gastronomicznych między 1990 a 2010 rokiem? Ten okres jest utożsamiany z powolnym odejściem od tradycyjnej, polskiej kuchni. Zamiast niej Polscy chętnie sięgali po pizze oraz kuchnię amerykańską. Nastąpił też wzrost popularności produktów spożywczych, które wcześniej były uznawane za egzotyczne i luksusowe. Dotyczy to m.in. oliwek, łososia, krewetek, ciecierzycy, makaronu ryżowego itp.
Wpływ globalizacji na ewolucję gastronomii w Polsce
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej, otwarcie granic i szybki rozwój technologii – każdy z tych czynników przyczynił się do otwarcia polskiej gastronomii na nowe smaki. Dzięki temu restauratorzy rozpoczęli współpracę z dystrybutorami z różnych zakątków świata. W znaczącym stopniu wpłynęło to też na dania, jakie zaczęły być serwowane w lokalach gastronomicznych. W menu przestały dominować jedynie potrawy znane z polskiej kuchni. Pojawiły się także dania kuchni z różnych części świata – potrawy znane z kuchni włoskiej, francuskiej, chińskiej, japońskiej, tureckiej czy gruzińskiej. Popularność tych lokali najlepiej pokazała, jak Polscy byli spragnieni nowych smaków i niespodziewanych rozwiązań kulinarnych.
Czym wyróżnia się współczesny rynek gastronomiczny w Polsce?
Gastronomia w Polsce przeżyła prawdziwą ewolucję. Teraz kucharze chętnie sięgają po inspiracje z różnych części świata, a goście chętnie próbują zupełnie nowych smaków. Nie zapominają przy tym o tradycyjnej, polskiej kuchni. Dzięki temu doskonale balansują między tradycyjnym smakiem a nowoczesnością i oczekiwaniami współczesnych odbiorców. Dlatego możesz dziś zjeść wyborne pierogi z krewetkami i szpinakiem, uwielbiane kotlety mielone z bobu czy też tradycyjny bigos w hiszpańskim wydaniu z pikantną kiełbasą chorizo.
Współczesny rynek gastronomiczny w Polsce wyróżnia się także finezyjnością potraw, doskonałą jakością produktów oraz artystycznym sposobem podania dań. Jednocześnie restauratorzy chętnie sięgają po nowoczesne rozwiązania technologiczne, które ułatwiają realizację zamówień i zapewniają wyjątkowy komfort klientom. Najlepszym przykładem na to jest rozwój aplikacji do zamawiania jedzenia online, które cieszą się ogromną popularnością.
Wzrost aktywności zawodowej kobiet oraz szybkie tempo życia także wpłynęły na współczesny rynek gastronomiczny w Polsce. Nastąpił wzrost popytu na usługi gastronomiczne, sprzedaż jedzenia na wynos oraz na usługi cateringowe. Znaczenie mają również zmiany kulturowe, co odnosi się m.in. do:
- wzrostu popularności zdrowej i ekologicznej żywności,
- wybierania potraw wytwarzanych zgodnie z tradycyjnymi recepturami,
- wzrost zaufania do lokalnych dostawców i hodowców,
- popularność żywności roślinnej,
- wybierania lokali ze sprawną i szybką obsługą.